Nếu những ai đã từng đi xuất khẩu lao động Nhật Bản hoặc đi du học, du lịch hay sang Nhật làm việc thì các bạn hẳn sẽ biết các bữa ăn đặc trưng của người Nhật như thế nào?
Ẩm thực Nhật Bản
có rất nhiều điều khác biệt so với các nền văn hóa khác trên thế giới.
Đối với người dân sống ở khu vực châu Á, nó cũng quan trọng như ẩm thực
Pháp đối với người châu Âu. Bí quyết của nó nằm trong sự lựa chọn nguyên
liệu kỹ lưỡng, thẩm mỹ của món ăn và sự trân trọng đối với nguyên liệu
nói chung.
Chỉ
có món quà tuyệt hảo nhất của đất và nước là xứng đáng có mặt trên bàn
ăn, và mục tiêu chính của người đầu bếp chính là làm cách nào để giữ
được những tính chất ban đầu của nguyên liệu. Nguyên tắc lớn nhất trong
văn hóa ẩm thực Nhật Bản: “Đừng tự tạo ra, hãy tìm kiếm và khám phá”,
bởi một lẽ đơn giản là chẳng một ai có thể cạnh tranh với sự sáng tạo
của tự nhiên.
Sắp xếp bàn ăn, nêm nếm gia vị và khẩu phần
Một
phần thiết yếu của ẩm thực Nhật Bản là nghệ thuật sắp xếp bàn ăn. Người
Nhật ăn bằng “mắt”, bởi đối với họ cách trưng bày các đĩa thức ăn rất
quan trọng. Hầu như không có nơi nào trên thế giới này mà nhãn quang lại
tham gia vào bữa ăn với mức độ giống như ở Nhật Bản. Có lẽ điều này
xuất phát từ quá khứ, khi mà thẩm mỹ và sự tinh tế của món ăn có thể
thay thế một danh sách tương đối các nguyên liệu.
Thêm
một nét độc đáo trong ẩm thực Nhật Bản nữa, hơn cả vẻ đẹp và sự hòa hợp
của các loại hình, màu sắc món ăn còn thể hiện từng mùa trong năm, và
mỗi một mùa lại ban tặng một sự thanh nhã rất riêng của mình. Sự tương
thích với từng mùa cùng với sự tươi ngon của nguyên liệu được đánh giá
cao hơn cả quá trình chuẩn bị. Không cần phải băn khoăn, vào mùa hè Ấn
Độ, bạn có thể được phục vụ món xúp có cà rốt ở hình dạng lá phong, và
những món ăn mùa xuân thì có thể nhắc nhớ bạn về hương hoa anh đào đang
phảng phất ngoài cứa sổ.
Người ta cũng dành rất
nhiều sự chú ý cho chất lượng của món ăn được phục vụ. Không giống như
ẩm thực Nga với khẩu phần lớn, tất cả các món ăn của Nhật Bản có số
lượng không lớn để người ăn không bị quá no. Người Nhật thích những bữa
ăn bao gồm nhiều món nhỏ mang những hương vị khác nhau. Bữa ăn Nhật cổ
điển thường có 15-20 món nhỏ được phục vụ lần lượt.
Gạo đối với sức khỏe
Một
trong những cái tên cổ đại của Nhật Bản là “vùng đất quê hương của lúa
gạo”. Không thể nghi ngờ điều này khi mà Nhật Bản là nơi sản sinh ra nền
văn hóa thâm canh từ 250 năm về trước. Thời điểm này được coi là đánh
dấu cho sự khai sinh của loại nguyên liệu chính trong ẩm thực xứ Phù
Tang, và đến tận bây giờ vẫn chính là gạo (gohan). Người Nhật ăn cơm 2-3
lần một ngày. Họ tin rằng cơm gạo có thể bảo vệ sức khỏe. Thực vậy,
thống kê cho thấy số người Nhật Bản mắc bệnh tim mạch ít hơn người châu
Âu.
Cá và hản sản
Là
một quốc đảo thuộc vùng biển Nhật Bản, nơi rất nhiều loài cá và động
vật thân mềm sinh sống, hiển nhiên thành phần quan trọng bậc nhì trong
khẩu phần dinh dưỡng cho người dân nơi đây chính là cá và hải sản, ngoài
ra còn có rong và tảo biển. Người Nhật biết hơn 10 ngàn loài động vật
biển mà hầu hết có thể ăn được. Họ có phong tục nướng cá và những loài
hải sản khác, hoặc có thể nướng qua, hầm, hấp hoặc phục vụ tươi sống.
Hầu
như món ăn được ưa thích nhất ở Nhật là sashimi – cá tươi sống thái
lát. Để làm nổi bật hương vị tự nhiên của cá, sashimi thường được ngâm
trong xì dầu hòa với mù tạt. Một món ăn khác đã nổi tiếng không chỉ ở
Nhật Bản từ rất lâu rồi, đó là sushi, đơn giản bởi nó rất dễ ăn và tương
đối rẻ.
Đôi khi, cá và hải sản không chỉ đơn
giản là được ăn tươi, mà còn là ăn sống. Những món ăn như thế được gọi
là odori, ví dụ như cá hồi và món ăn được gọi với cái tên lãng mạn “cá
rô nhảy múa”. Quá trình chuẩn bị như sau: cá được rửa sạch bởi nưới đang
sôi, dội nước sốt, cắt thành miếng nhỏ và thưởng thức, dù trong lúc đó
con cá vẫn vẫy đuôi và cử động môi.
Thịt và những sản phẩm từ sữa
Thật
sai lầm khi có ý kiến cho rằng người Nhật là những người ăn chay khó
tính. Những món ăn chế biến từ thịt bò và thịt lợn xuất hiện trên bàn ăn
của người Nhật dưới sự ảnh hưởng của ẩm thực Trung Hoa. Tuy nhiên, nói
một cách công bằng, chúng cũng không phổ biến lắm. Nếu những tài liệu
còn sót lại đến ngày nay nói đúng sự thật, thì ngửi mùi thịt bò và thịt
lợn thậm chí còn có thể làm người Nhật bất tỉnh. Trường hợp với những
sản phẩm từ sữa đặc biệt là pho mát chỉ khá hơn một chút. Số lượng món
ăn có thịt bò và thịt lợn gia tăng chỉ trong thế kỷ 19 khi mà ngày càng
nhiều người châu Âu bắt đầu đến Nhật. Tuy nhiên, những món ăn này được
dùng nhiều như những món cao lương mỹ vị hơn là trong bữa ăn hàng ngày.
Đến với một bữa ăn truyền thống của người Nhật Bản
Để
hiểu thêm về ẩm thực Nhật Bản, thật hữu ích khi tìm hiểu về thành phần
cơ bản của một bữa ăn điển hình. Bữa tối hầu như thường bao gồm một món
chính cùng vài món ăn kèm cùng một lúc.
Cơm
Mỗi
bữa ăn của người Nhật đều có cơm hấp. Tuy nhiên, có rất nhiều loại cơm
có thể xuất hiện trên bàn ăn, ví dụ như cơm gạo trắng (hakumai), gạo nâu
(genmai), hoặc cơm trộn với lúa mạch (mugi). Cũng có rất nhiều món cơm
được nêm nếm thêm bằng cách hấp cùng rau hoặc hải sản.
Cơm
gạo trắng thường được ăn kèm với rong biển (nori) hoặc gia vị
(furikake) trộn với rau khô, trứng, tảo biển, thịt cá ngừ hoặc hạt vừng.
Bên cạnh gia vị khô còn có loại gia vị ướt được gọi là tsukudani, làm từ tảo biển hoặc tảo bẹ, đôi khi trộn cùng cá khô hoặc loại hải sản khác.
Súp
Ba
loại súp phổ biến nhất là súp đậu hũ, súp rau hải sản, súp cua và một loại ít
phổ biến hơn là súp nước hầm thịt. Hầu như các món súp đều được ăn lúc
còn nóng.
Dưa chua
Gồm đa dạng các loại rau và quả ngâm giấm, ăn kèm với cơm.
Salad
Có
loại salad rau diếp theo phong cách phương Tây, nhưng cũng có thể bao
gồm rau ướp giấm (sunomono) hay thậm chí salad rau nấu chín (ohitashi).
Protein
Bữa
ăn ở Nhật thường có hải sản, một miếng cá nướng hay rán, cá sống, hoặc
những loại hải sản khác có thể đóng vai trò là món ăn chính. Tuy nhiên
ngày này, không chỉ giới hạn ở hải sản mà còn có rất nhiều loại thức ăn
chứa đạm khác như thịt gà, lợn và bò. Không phải là chuyện lạ nếu bạn
thấy một món hải sản và các loại thức ăn giàu đạm trộn với rau để phục
vụ bữa ăn gia đình như một món ăn đầy dinh dưỡng.
Rau củ
Không
chỉ có hải sản, rau cũng là một món ăn “thống lĩnh” trên bàn ăn. Thông
thường, người ta hầm rau với nước xuýt, áp chảo hoặc đơn giản là luộc
hay hấp, ăn kèm xì dầu và mayone.
Đồ uống
Trà
xanh nóng hoặc loại trà Nhật khác sẽ được dùng trong suốt bữu ăn. Trà
lúa mạch lạnh (mugicha) thường được dùng trong mùa ấm. Người ta cũng
dùng chất có cồn như rượu sake và bia trong bữa tối.
Tráng miệng
Có
khá nhiều món tráng miệng từ bánh gạo ngọt (mochi), bánh kem, đậu ngọt,
thạch và những món đông lạnh. Ngoài ra còn có trái cây và bánh quy. Một
bữa sáng theo phong cách Nhật Bản truyền thống bao gồm cơm, súp đậu hũ
miso và rất nhiều món ăn kèm, thông thường là cá nướng, trứng ốp lết,
dưa chua, rong biển khô...
xem thêm các món ăn ngon khác tại: http://meovat-nauan.blogspot.com/
xem thêm các món ăn ngon khác tại: http://meovat-nauan.blogspot.com/
Ngọc Yosu
Tổng hợp: tasteofjapan, japanesefood